13 – 14 kwietnia 2008 roku
13 kwietnia
Pani Prezes Barbara Borys-Damięcka powitała zebranych oraz przedstawiła porządek obrad Walnego Zgromadzenia. Zebrani jednogłośnie przyjęli porządek obrad.
Podsumowanie działalności Zarządu
Pani Prezes podsumowała rok pracy Zarządu. Okres tzw. rozliczeniowy rozpoczął się 8 marca 2007 roku i w tym czasie:
- Stowarzyszenie otrzymało zaproszenie od Prezesa TVP – Andrzeja Urbańskiego – do dyskusji na temat programów kulturalnych w Telewizji. Wszyscy dość negatywnie wyrazili się na temat programów w telewizji publicznej, piętnowano TVP za naruszanie praw autorskich i niepłacenie tantiem. Prezes Urbański zapowiedział kolejne spotkania, ale niestety do dziś żadne się nie odbyło.
- Stowarzyszenie zajmowało się sprawą zwrotu podatku VAT od inwestycji. W interpretacji Ministerstwa Finansów, jeśli zwrot VAT-u wykorzystany jest na dalsze inwestycje, to nie ma powodu oddawania tych pieniędzy do organów założycielskich, teatr może wówczas dysponować tą kwotą i wykorzystać ją na kolejne inwestycje.
- Stowarzyszenie stało się bardzo silnym organem opiniotwórczym. Coraz częściej Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także inne organizacje zwracają się do Stowarzyszenia w celu zasięgnięcia opinii na temat kandydatów w konkursach na dyrektorów. Bardzo dobrze układa się współpraca z Ministerstwem.
- Bardzo szybko udało się rozwiązać problem VAT-u od umów o dzieło. Do Ministerstwa wpłynęły pisma w tej sprawie z trzech różnych Stowarzyszeń reprezentujących artystów – w imieniu SDT Pani Prezes Barbara Borys-Damięcka, Pan Jacek Bromski ze Stowarzyszenia Filmowców oraz Krzysztof Kumor z ramienia ZASP- u. Odbyło się spotkanie z Ministrem Finansów, a pod koniec 2007 roku Komisja Kultury poparła stanowisko tych trzech Stowarzyszeń.
- Zarząd odbył szereg spotkań z Ministrem Kultury Bogdanem Zdrojewskim – na temat struktury i działalności teatru. Spotkania te odbywały się wspólnie z Unią Teatrów, którą reprezentował Dyrektor Maciej Englert. Stowarzyszenie, Unia Teatrów i ZASP po raz pierwszy wypracowały najważniejsze zagadnienia do ustawy o teatrze (czas pracy, oddawania dni wolnych, itp.)
Minister Kultury opowiada się za stworzeniem takiej ustawy, a z tymi zagadnieniami zapoznała się również Pani Dyrektor Barbara Raczyńska z Departamentu Sztuki.
Przeciwko tej ustawie jest Biuro Prawno-Legislacyjne, w którym uważa się, że wystarczy tylko nowelizacja istniejącej już ustawy. Jednak stanowisko Zarządu SDT jest odmienne – ostatnia ustawa traktuje wszystkich tak samo, jako instytucje kultury, zarówno teatry, filharmonie jak i biblioteki, muzea czy domy kultury. Ustawy specjalne, tak jak, w przypadku bibliotek i muzeów – określają specyficzne dla nich zagadnienia, ale w sprawach ogólnych odwołują się do ustawy głównej. Można więc to samo zastosować do teatrów i filharmonii, które również mają swoją specyfikę.
Zebrani zatwierdzili sprawozdanie z działalności Zarządu w roku 2007
Sprawozdanie z działalności Komisji Rewizyjnej w roku 2007
Pan Bartosz Zaczykiewicz w imieniu Komisji Rewizyjnej przekazał informacje dotyczące finansów za rok 2007.Sprawozdanie z działalności Komisji.
Zgromadzeni zatwierdzili również bilans za rok 2007 i budżet na rok 2008. Jednogłośnie przyjęto uchwałę, że nadwyżka bilansowa za rok 2007 zostanie przekazana na działalność statutową Stowarzyszenia. Nadwyżka bilansowa jest prawie dwukrotnie wyższa niż w ubiegłym roku i wynika ze wzrostu płatności składek – głównie członkowie wspierający, oraz obniżenie kosztów prowadzenia biura SDT.
Przyjęto również uchwały przyznające absolutorium Prezesowi i wszystkim Członkom Zarządu.
Nowi członkowie w Stowarzyszeniu
Zarząd poinformował o nowo przyjętych członkach: Wojciech Dmochowski – Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej – Gdynia Wacław Jankowski – Teatr Scena El-Jot – Opera Kameralna – Kraków, Tomasz Konina – Teatr im. Jana Kochanowskiego – Opole, Włodzimierz Mazurkiewicz – Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego – Kalisz, Igor Michalski – Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego – Kalisz, Bartosz Szydłowski – Teatr Łaźnia Nowa – Kraków.
Program prac Zarządu na rok 2008
W nadchodzącym roku Zarząd będzie zajmował się poniższymi kwestiami:
- ustawa o teatrze
- szkolenia – w związku z ciągle pojawiającymi się prośbami o różnego rodzaju szkolenia, przede wszystkim ze strony głównych księgowych teatrów. Pani Prezes poprosiła zebranych Dyrektorów o sprawdzenie i przesłanie zagadnień, które sprawiają największe problemy. Zarząd wraz z przedstawicielami Ministerstwa Finansów spróbuje zorganizować takie “spotkania-szkolenia”.
- wzór umowy dla aktora – istnieją różne zasady tworzenia umów. Zarząd podejmie próbę ujednolicenia umowy a także odbędzie konsultacje prawne – jakie wymogi musi spełniać takowa umowa.
Prace Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Dyrektor Dariusz Miłkowski zapoznał zebranych z pracami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawionymi przez Ministra Bogdana Zdrojewskiego Sejmowi I Senatowi.
Programy realizowane i będące w przygotowaniu
Na koniec wywołała się dyskusja dotycząca przede wszystkim ustawy o teatrze. Pytano m. in.: czy w zagadnieniach do ustawy o teatrze zostały uwzględnione zasady powoływania dyrektorów, rozpisywania konkursów na dyrektora, tworzenia komisji konkursowych .
Pani Prezes potwierdziła, że wszystkie te kwestie zostały uwzględnione w propozycjach do ustawy, jak również – uporządkowanie trybu przekazywania dyrekcji, ustalenie zasad powoływania dyrekcji, stworzenie zasad konkursu, umowy sezonowe, zarzucenie lub nie umowy stałej.
Dyrektor Miłkowski uważa, że istotne jest to, że mamy szanse na złożenie postulatów i propozycji do ustawy. Pani Prezes dodała, że jako Stowarzyszenie zasygnalizowaliśmy problemy pogrupowane (czas pracy, finansowanie) dodając przykłady z życia.
W części drugiej odbyło się spotkanie z Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Panią dr Moniką Smoleń, na temat: Pozyskiwanie funduszy strukturalnych na działalność teatralną – Kiedy? Jak? Gdzie?Prezentacja
Zmiany programów operacyjnych
Dr Monika Smoleń przekazała, że minister Bogdan Zdrojewski zamierza jeszcze w tym roku zmniejszyć liczbę programów (z dwunastu do czterech), zmienić terminy składania wniosków, a także kryteria, które będą decydowały o przyznaniu dofinansowania.
Rocznie na dofinansowanie projektów przeznacza się około 300 mln złotych, które pochodzą z budżetu i z Funduszu Promocji Kultury.
Zmiany te mają pomóc w przyznawaniu pieniędzy na cele naprawdę związane z kulturą, a nie na przypadkowe wydarzenia.
Proponowane programy:
1. Wydarzenie artystyczne – organizacja festiwali czy też udział w międzynarodowych konkursach. Dziedziny dofinansowane w ramach tego programu to sztuki sceniczne i parateatralne, sztuka współczesna (plastyka) i sztuki multimedialne, muzyka i balet, film i sztuki audiowizualne.
2. Edukacja – edukacja artystyczna i kształcenia kadr w tej dziedzinie.
3. Infrastruktura – budowa, modernizacja i adaptacja budynków na cele kulturalne.
4. Dziedzictwo Narodowe – ochrona i konserwacja zabytków. W ramach tego programu realizowane będę również dwa dodatkowe programy Książka i czytelnictwo oraz Promesa.
Nowe terminy naboru wniosków:
I nabór – do 30 listopada roku poprzedzającego przedsięwzięcie.
II nabór – do 31 marca w roku, w którym dotacja ma być udzielona.
Te informacje wywołały dyskusję wśród zebranych dotyczącą przede wszystkim:
- doprecyzowania programów i zmiany kryteriów – np. ile wniosków może złożyć jedna instytucja
- sprecyzowania przy programie infrastruktura – czy można założyć aby pieniądze przyznane w jednym roku na remont zostały uwzględnione w środkach na następne lata
- inicjatyw lokalnych – mecenat był jedną z form pozyskiwania funduszy – co w zamian?
- przyznawania szczątkowych dotacji – dotyczy to sytuacji, gdy wnioskuje się o 70 tysięcy a przyznane zostaje 25 – to chyba lepiej byłoby odrzucić lub przyznawać kwotę zbliżoną do zgłaszanej dotacji.
W odpowiedzi na te propozycje dr Monika Smoleń przyznała, że samorządy ograniczają finansowanie kultury i dochodzi do zachwiania równowagi między tym, co powinno być wspierane przez samorząd, a co przez Ministerstwo. Zgadza się, że dawania szczątkowych dotacji mija się z celem. Ministerstwo jest otwarte na współpracę i z chęcią przyjmie uwagi dotyczące kryteriów.
W Europie uważa się, że środki finansowe powinny przyznawać wyspecjalizowane instytucje branżowe, które skupiałby specjalistów. Tak oczywiście być powinno, tylko pytanie czy jesteśmy przygotowani do tego, by przejąć taką odpowiedzialność? Chyba jeszcze nie, ale powinno się zmierzać ku temu. Wszystkie ważne informacje dotyczące finansowania znajdują się na stronie Ministerstwa.
To spotkanie zakończyło pierwszy dzień obrad.
14 kwietnia
Drugi dzień obrad rozpoczął się panelem dyskusyjnym Prawo autorskie – jego nowelizacja: Kiedy? Jak uniknąć naruszeń. Zaproszeni goście: Ewa Ziemiszewska – Zastępca Dyrektora Departamentu Prawno-Legislacyjnego w Ministerstwie Kultury i Profesor Andrzej Matlak – Instytut Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytet Jagielloński.
Do zebranych dołączył Sekretarz Stanu Pan Piotr Żuchowski, który przedstawił sprawę prawa autorskiego i jego nowelizacji.
Prawo autorskie – to trzy podmioty:
- twórcy, którzy otrzymują wynagrodzenie z tytułu wykorzystania ich utworów
- organizacje zbiorowego zarządzania, czyli instytucje, które ściągają pieniądze dla twórców
- “klienci”, czyli osoby które płacą
Świadomość w społeczeństwie dotycząca prawa autorskiego jest znikoma. Należałoby w najbliższych latach przeprowadzić akcje promocyjne, które uświadomiłyby czym tak naprawdę jest prawo autorskie.
Pani Dyrektor Ewa Ziemiszewska powiedział, że prawo autorskie ma służyć twórcy, w związku z tym konieczna jest zmiana prawa.Prezentacja
Dyrektor Miłkowski uważa, że przy ubieganiu się o prawa autorskie, pozytywnym aspektem jest coraz większa liczba agencji autorskich, które pozwalają na negocjację warunków.
Możliwość bezpośredniej współpracy z agencjami spowodowała, że ZAiKS jest coraz mniej potrzebny. I choć operuje on na bardzo szerokim polu, to ściąga z klientów tantiemy, natomiast nie dba o swoich autorów – nie promuje ich. W innych krajach są biuletyny, wydawnictwa, które reklamują, to co agencja posiada – tytuły i autorów.
Dużym problemem są też stawki narzucane przez ZAiKS, który jednocześnie pozbawia teatry uczestnictwa w negocjacjach. Docierając bezpośrednio do agencji zagranicznych, można uzyskać zdecydowanie lepsze stawki niż te proponowane przez ZAiKS.
ZAiKS przeznacza pieniądze nie na cele społeczne ale socjalne – na domy pracy twórczej, gdzie mogą pojechać wszyscy członkowie ZAIKS-u a pieniądze zbiera również od twórców, którzy nie są członkami.
Kolejnym ważnym problem jest brak możliwości nagrywania spektakli. Rejestracja ułatwia odtworzenie spektaklu po dłuższej przerwie lub przygotowaniu dublury, ma też charakter archiwalny.
W drugiej części odbyło się spotkanie z Panią Barbarą Raczyńską – Dyrektorem Departamentu Sztuki w Ministerstwie Kultury, która przedstawiła tok prac nad ustawą o teatrze. W spotkaniu wziął udział również Pan Maciej Englert z Unii Teatrów, który wspólnie z Panią Prezes SDT przygotowywał zagadnienia do ustawy o teatrze.
Projekt reprezentuje trzy strony Unię Teatrów, SDT i ZASP i pracujemy na taką formułą, która obejmie te założenia. Odbyły się już spotkania z Departamentem Prawnym i Ekonomicznym, a także odbyła się konsultacja z prawnikiem, który ma kilka pytań.
Pytania te mają na celu uściślenie tego, co ta ustawa powinna regulować. Pytania trafiły już do trzech powyższych ugrupowań i Ministerstwo oczekuje odpowiedzi. Zebrani doszli do wniosku, że najlepszym rozwiązaniem będzie spotkanie i przedyskutowanie tych wątpliwości wraz z prawnikami.
Maciej Englert powiedział, że ustawa główna dotycząca instytucji kultury nigdy nie pasowała do instytucji, które zajmują się kulturą niematerialną. Kultura materialna dotyczy bibliotek, muzeów a nawet galerii. Teatry opierają się na prawie zwyczajowym, a należy stworzyć prawo, które będzie to regulowało. Najważniejsze jest wyciągnięcie pionów artystycznych i technicznych z kodeksów pracy. Nawet w przepisach BHP zostały uwzględnione potrzeby teatru i choć brzmią one śmiesznie, to jednak tam dostrzeżono różnicę w specyfice teatru przygotowując specjalne wyliczenia.
Stanowisko Zarządu SDT – nie ma przeciwwskazań do powstania ustawy specjalnej. Takie ustawy już powstały (dotyczyły bibliotek i muzeów) ponieważ wymagała tego specyfika tych instytucji.
Dyrektor Ewa Ziemiszewska uważa, że w przedstawionych założeniach do ustawy jest mnóstwo idei, które jednak należy przełożyć na konkretne przepisy prawne, dotyczące głównie kodeksu pracy. Nie wiadomo też, czy są one zgodne z wymogami unijnymi.
Drugi aspekt to prowadzenie działalności gospodarczej – konieczna jest konsultacja z Ministerstwem Finansów
Pani Prezes Barbara Borys-Damięcka zakończyła dyskusję koniecznością spotkania z Ministerstwem Kultury oraz prawnikami znającymi przepisy unijne i zamknęła obrady.