Do najważniejszych zmian systemowych w projekcie ustawy należy:

1) Wprowadzenie kategorii instytucji artystycznych

Instytucje artystyczne, jako szczególnego rodzaju instytucje kultury, zgodnie z projektem podzielono na:

• instytucje artystyczne (m.in.: teatry, opery, operetki, filharmonie, zespoły pieśni i tańca, orkiestry),
• inne instytucje kultury (np. muzea, biblioteki, domy kultury, galerie).

2) Umowy sezonowe i kontrakty dyrektorskie

Ustawa wprowadza zasadę, że zatrudnianie na czas określony dotyczyć będzie dyrektorów wszystkich instytucji kultury. Zaproponowano aby:

• Dyrektorzy instytucji artystycznych będą powoływani na czas określony – od 3 do 5 sezonów.
• Dyrektorzy innych instytucji kultury (np. muzeów) byliby powoływani na czas określony – do 7 lat.
• Tzw. umowa sezonowa, która ma być podstawową formą zatrudnienia pracowników artystycznych (a więc m.in. aktorów w teatrach i muzyków w filharmoniach) jest – w rozumieniu prawa – umową o pracę na czas określony. Nie jest więc prawdziwa opinia, iż wyłącza ona aktorów spod prawa pracy. Umowa może być zawarta nawet na pięć sezonów, a kończyć się może tylko z końcem sezonu, czyli 31 sierpnia. Chroni to aktora przed zwolnieniem w trakcie sezonu a teatr przed nagłym odejściem aktora.

Warunkiem przejścia na umowę na czas nieokreślony (na wniosek samego artysty) będzie łączny 15-letni staż pracy w instytucjach artystycznych. W przypadku aktora nie jest więc konieczna praca w jednym teatrze, przywileju tego nie pozbawiają również przerwy w zatrudnieniu. Warto również podkreślić informację, że nowe przepisy dotyczyć będą tylko osób nowozatrudnionych. Sytuacja aktorów zatrudnionych obecnie na czas nieokreślony nie ulegnie zmianie.

3) Wprowadzenie zgody pracodawcy na dodatkowe zatrudnienie przez artystę

Ustawa nie przewiduje zakazu pracy aktora poza teatrem, wprowadza natomiast obowiązek uzyskania zgody na takie zatrudnienie. Zapewne – i taka jest intencja autorów projektu – dyrektorzy będą wyrażać taką zgodę, bo jest to często zgodne z interesem instytucji.  Chodzi jedynie o to, by praca aktora w reklamie czy serialach nie dezorganizowała pracy jego macierzystej sceny, a także o to, by instytucja utrzymywana ze środków publicznych nie ponosiła nieuzasadnionych kosztów.

4) Możliwość łączenia instytucji kultury

Stworzenie możliwości powierzania zarządzania instytucją kultury osobie prawnej (np. fundacja, stowarzyszenie, organizacja pozarządowa itp.) lub osobie fizycznej.

Łączenie różnych form organizacyjnych instytucji kultury, co powinno spowodować lepsze wykorzystanie środków finansowych, bazy lokalowej i kadr. Łączenie różnych form działania w ramach jednej instytucji kultury jest szczególnie atrakcyjne i racjonalne w przypadku gminnych instytucji kultury. Mogłoby to dotyczyć np. połączenia teatru i galerii, orkiestry i ogniska muzycznego, a w szczególnych sytuacjach nawet teatru i domu kultury. Wprowadzenie nowych przepisów pozwoli na większą elastyczność w prowadzeniu działalności kulturalnej przez rząd i samorządy terytorialne.

Dodatkowe informacje:

W dniu 21.12.2010r. projekt ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw został przyjęty przez Radę Ministrów. Następnie dnia 7.01.2011r. projekt ustawy został przedłożony Sejmowi RP przez Pana Donalda Tuska Prezesa Rady Ministrów. Jednocześnie Prezes Rady Ministrów upoważnił Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego do prezentowania stanowiska Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.