Szczegółowy program konferencji znajduje się na stronie www Teatru Polskiego w Poznaniu:
https://teatr-polski.pl/oglaszamy-program-konferencji-teatr-odnowa/
Rejestracja wystąpień konferencyjnych jest dostępna na facebookowych stronach Teatru Polskiego, oraz na profilu Teatru w serwisie YouTube:
https://www.facebook.com/teatrpolskiwpoznaniu
https://www.youtube.com/user/TeatrPolskiPoznan
Druga edycja Konferencji Teatr Od Nowa w największym stopniu dotyczyła różnych zagadnień prawnych związanych z teatrem, a także wpływu organizacji życia teatralnego na dobrostan pracowników i współpracowników teatrów.
Andrzej Błażewicz przeprowadził badania wśród osób pracujących w dzielonym czasie pracy 10-14/18-22. Wynika z nich m.in. że większość tych osób te doświadczają znaczącego obniżenia jakości życia w obszarze relacji rodzinnych i towarzyskich, snu, odżywiania, stresu. Mają także poczucie, że pracują więcej niż 8 godzin dziennie, albo że ich zaangażowanie w pracę jest bardzo nierównomierne, lub trudne do zaplanowania i rozliczenia. Podsumowaniem panelu była zachęta do testowania innych modeli organizacji pracy, np. modelu prób 10-17 z godzinną przerwą.
Andrzej-Błażewicz_Godziny-Pracy_publiczne
Karolina Szczypek opowiedziała o życiu „projektariuszki” – osoby utrzymującej się z pracy w mniejszych lub większych przedsięwzięciach artystycznych – o trudnościach ze zdobywaniem i planowaniem takiej pracy, a także niskim i nieregularnym wynagrodzeniu. M.in. pokazała, jak nieprzejrzystą formą finansowania pracy twórczej są konkursy artystyczne, prezentując brak lub znaczącą nieadekwatnośc protokołów konkursowych – pozbawionych uzasadnienia wyboru czy odniesień do kryteriów konkursowych.
W panelu „Rok po kontrakcie” artystki i artyści praktykujący podpisywanie kontraktów między zespołami twórczymi i aktorskimi opowiadali o wpływie kontraktu na pracę artystyczną, dzielili się wątpliwościami i trudnościami. Pojawiły się m.in. kwestie tego, jak długo kontrakt powinien powstawać, kto proponuje jego zapisy, w jaki sposób kontrolować jego wykonanie, jak włączać nowe osoby w istniejący kontrakt i czy dyrektor teatru jest jego stroną. Wszyscy byli zgodni, że kontrakt jest narzędziem poprawiającym jakość pracy w teatrze.
Paweł Sablik w oparciu o wiedzę z technologicznego obszaru UX (user experience) proponował możliwe rozszerzenia funkcji dramaturga w teatrze jako merytorycznego łącznika między spektaklem teatralnym a np. działaniami PR czy rozwoju widowni. Dramaturg w jego wizji ma (lub zdobywa) narzędzia do budowana relacji z publicznością i uwzględniania jej kompetencji i wrażeń.
Panel „Krytyka jaka mogłaby być” zgromadził osoby piszące o teatrze w mediach codziennych i branżowych, a także w ramach działalności akademickiej. Przedstawiły one realia takiej pracy, nie pozwalającej na osiągnięcie godziwych dochodów, więc wymagającej łączenia z innymi zajęciami, a jednocześnie pasjonującej i bardzo potrzebnej – m.in. dyskutowano, do kogo kierowane są teksty o teatrze. Wraz ze zmniejszeniem się przestrzeni na opisywanie teatru krytyczki i krytycy wolą pisać teksty wzmacniające odbiór przedstawień. Za bardzo istotne uważają ujawnianie nieprawidłowości w instytucjach i procesach artystycznych, co inicjuje realne zmiany w systemie teatralnym.
Łukasz Bonczek i Przemysław Kieliszewski przedstawili założenia Ustawy o artystach zawodowych, a także czynniki utrudniające jej wejście w życie – m.in. brak konsensusu w obrębie urzędującej władzy, sprzeciw medialny opiniotwórczych osób czy brak społecznego przekonania o konieczności pojawienia się takich regulacji. Argumentem na rzecz ustawy są liczby: liczba nieubezpieczonych (Ale korzystających z systemu ochrony zdrowia) osób prowadzących działalność artystyczną przekracza 40 000, a wpływy do instytucji ubezpieczających mają szansę zwiększyć się o ponad 400 mln zł. Przeciwko niej – fakt, że ubezpieczenia nie rozwiązują ogólnego problemu niskich zarobków twórców i twórczyń, a także kreowanie przywileju dla stosunkowo wąskiej grupy osób.
Ula Kijak i Michał Skrzywanek przedstawili potrzeby i korzyści wiążące się ze stworzeniem modelowej umowy na reżyserię teatralną, która jest przygotowywana w ramach Gildii Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych i będzie udostępniona wraz z obszernym komentarzem. Umowa rozszerza zagadnienia zwykle ujmowane skrótowo, takie jak forma przekazania praw do dzieła, sposób odbioru dzieła i wprowadzania zmian, postępowania w razie nieprzyjęcia dzieła, a także elementy planowania pracy, jak harmonogram, budżet czy konspekt. Będzie to narzędzie zarówno dla dyrekcji teatrów, jak i dla reżyserów jako punkt odniesienia dla reżyserów, którym oferowane są nienegocjowalne umowy. Michał Skrzywanek zwrócił uwagę na konieczność sporządzania umów pisemnych, by mogło dość do przeniesienia praw autorskich, a także na odpowiedzialność dyrekcji za podpisanie umowy, która nie jest zabezpieczona w planie rzeczowo-finansowym teatru.
Robert Gulaczyk opowiedział o niezwykle obszernej ankiecie przygotowywanej przez Związek Zawodowy Aktorów Polskich, której celem będzie zmapowanie różnic w sposobach organizacji pracy artystycznej w teatrach w Polsce. Zebrane dane mają posłużyć m.in. do wykazania nieuzasadnionych różnic (np. różnego rozliczania czasu pracy czy obliczania wynagrodzenia) i stworzenia narzędzia regulującego pracę aktorów i aktorek – mogłaby być nim ustawa o teatrze, ale także np. Karta Praw Aktora.
W dyskusji podsumowującej uczestniczki i uczestnicy odnieśli się do wątków przewijających się w trakcie całej konferencji: poczucia fatalizmu i związanej z nim niepewności co do istnienia teatru instytucjonalnego, dróg prowadzących do upodmiotowienia wszystkich pracowniczek i pracowników teatru, tego, kiedy szczególne regulacje dla ludzi teatru są przywróceniem godności ludzkiej i pracowniczej, a kiedy stają się przywilejem opartym na poczuciu wyjątkowej roli w społeczeństwie, a także potrzeb i narzędzi zmiany w istniejącym systemie teatralnym.
Organizatorem konferencji był Teatr Polski w Poznaniu. Partnerami były Gildia Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych, Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów, Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego oraz Kancelaria dotlaw.
Joanna Nawrocka
