Z okazji stulecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety w Polsce Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów przygotowało zestawienie dyrektorek i dyrektorów teatrów publicznych oraz ich zastępców w Polsce – stan na początek sezonu 2018/2019. Pełna lista kierownictw teatrów znajduje się na stronie sdt.pl w zakładce O stowarzyszeniu/Poczet dyrektorów teatrów. Poniżej znajdziecie Państwo trochę statystyki.
Przypomnijmy, że według prawa dyrektor teatru publicznego jest jednoosobowo odpowiedzialny za instytucję. Określenia takie jak „dyrektor artystyczny”, „dyrektor techniczny” i podobne są zwyczajowe; osoby tak określane zajmują stanowiska zastępców dyrektora. To, czy w instytucji można powołać zastępcę dyrektora, i ile takich stanowisk można utworzyć, określa statut instytucji. Zastępcy są przeważnie wskazywani przez samego dyrektora i to on ich zatrudnia, jednak większość samorządów zastrzega w statutach obowiązek uzyskania akceptacji organizatora. Niektórzy dyrektorzy korzystają z procedury konkursowej wybierając zastępcę ds. artystycznych (tak robi np. Teatr Maska w Rzeszowie), również w niektórych konkursach na dyrektora teatru można składać aplikacje w parach. Znamy niechlubne zakończenia takich procedur, jednak zdecydowanie więcej jest skutecznych duetów konkursowych (np. Marcin Kowalski i Maciej Nowak – dyrektor i zastępca ds. artystycznych w Teatrze Polskim w Poznaniu; Paweł Wodziński i Bartosz Frąckowiak – dyrektor i zastępca dyrektora Biennale Warszawa, wcześniej Teatru Polskiego w Bydgoszczy).
Najwięcej zastępców – sześciu – ma dyrektor Teatru Wielkiego – Opery Narodowej (największego pod względem zatrudnienia i budżetu teatru publicznego w Polsce), jednak część dyrektorów nie korzysta z pomocy zastępców. Na 126 teatrów 36 jest zarządzanych całkowicie jednoosobowo. 73 dyrektorów i 21 dyrektorek teatru nie korzysta ze wsparcia zastępcy ds. artystycznych – najczęściej są reżyserami, aktorami, dyrygentami. Natomiast wśród 39 zastępców ds. artystycznych są tylko 3 kobiety.
Choć historia teatru zna bardzo skuteczne dyrektorki, to wciąż kobiety stanowią mniejszość wśród szefów teatrów publicznych. Na 126 teatrów tylko 29 prowadzonych jest przez kobiety. Dużo częściej można je spotkać na stanowisku zastępcy dyrektora – z 89 zastępców 39 to kobiety. Warto w tym miejscu wyrazić nadzieję, że artystki, animatorki i menedżerki będą coraz chętniej stawać do konkursów na dyrektorów teatrów i będą je wygrywać. Za rok sprawdzimy, czy sytuacja wśród dyrekcji polskich teatrów publicznych uległa zmianie.
Zestawienie zostało opracowane na podstawie stron www i BIP teatrów publicznych na początku września 2018 r.
126 teatrów – instytucji artystycznych, w tym:
- 64 teatry dramatyczne
- 25 teatrów lalkowych
- 21 teatrów muzycznych
- 6 teatrów impresaryjnych
- 6 teatrów określonych jako „inne” (teatry wywodzące się z niezależnych zespołów alternatywnych)
- 4 teatry tańca
29 kobiet na stanowisku dyrektora teatru, w tym:
- 12 kobiet dyrektorek teatrów dramatycznych
- 5 dyrektorek kobiet teatrów muzycznych
- 4 kobiety dyrektorki teatrów lalkowych
- 4 kobiety dyrektorki teatrów impresaryjnych
- 3 kobiety dyrektorki teatrów tańca
- 1 dyrektorka teatru „innego” (Teatr Ósmego Dnia)
94 dyrektorów nie posiada zastępcy ds. artystycznych, w tym:
- 21 kobiet
32 osoby na stanowisku zastępcy dyrektora ds. artystycznych („dyrektor artystyczny), w tym:
- 3 kobiety
89 osób na stanowisku zastępcy dyrektora ds. innych niż artystyczne, w tym:
- 39 kobiet